Những năm 90 là thời kì phục hưng của phim hoạt hình, lần đầu tiên sau nhiều thập kỉ, các nhà làm phim hoạt hình nhắm đối tượng khán giả là người lớn chứ không chỉ là trẻ em. Năm 1989 Disney phát hành thành công "Nàng tiên cá", đặt nền móng cho dòng phim hoạt hình kinh điển, cũng như giới thiệu studio nhỏ có tên Pixar.
Trùng hợp là vào thời điểm đó, các nhân vật phản diện đồng loạt tạo sức hút lớn trên màn ảnh rộng, không ít nghệ sĩ hạng A đã chọn vai phản diện để tạo bước ngoặt cho sự nghiệp diễn xuất, mà sau này các vai diễn của họ trở thành biểu tượng điện ảnh thế giới như Jack Nicholson, Anthony Hopkins, Tim Curry hay Sharon Stone. Xu hướng này lan sang cả phim hoạt hình, khiến các nhà sản xuất ra sức sáng tạo và chau chuốt nhân vật phản diện cho các tác phẩm của mình. Nhiều nhân vật đã đi vào lịch sử, trở thành tượng đài ác nhân trong lòng công chúng. Những nhân vật kể ra dưới đây chắc chắn đều là những cái tên quen thuộc và đầy kỉ niệm với ai yêu thích phim hoạt hình Walt Disney thập niên 90.
Scar (The Lion King)
Khi phát hành năm 1994, "The Lion King" đã nhanh chóng trở thành bom tấn, một hiện tượng toàn cầu. Đó là bộ phim hoạt hình thành công nhất của Disney vào thời điểm đó, và là cột mốc đáng nhớ khẳng định thương hiệu làm phim trong mắt người hâm mộ. Có rất nhiều lý do để "The Lion King" thành công vang dội, một trong những yếu tố quan trọng là sự hiện diện của Scar.
Scar
Với tạo hình nổi bật nét gian xảo, hèn hạ, giọng lồng tiếng ấn tượng của Jeremy Irons vĩ đại, Scar lập tức trở thành nhân vật tương phản hoàn toàn với đồng loại trong phim, một kẻ luôn đứng ngoài cuộc ngay cả khi được mời đến tham gia các nghi lễ bầy đàn tại Pride Rock. Trong cảnh Scar hát ca khúc "Be Prepared", gã được nâng tầm thành lãnh chúa của các nhân vật phản diện, kẻ ác vĩ đại nhất mọi thời của Disney. Scar chính xác là kiểu nhân vật phản diện mà "The Lion King" cần để trở thành sử thi trong kho hoạt hình của Disney, được khán giả yêu thích tới tận ngày hôm nay.
Hades (Hercules)
Cuối thập niên 90, Disney khẳng định vị thế ông lớn thống trị lãnh thổ phim hoạt hình, điều đó đòi hỏi những sáng tạo mới mẻ và táo bạo hơn bao giờ hết. Các bộ phim dần được nâng cấp, nhân vật phản diện tiến hóa lên một đẳng cấp mới. "Hercules" là một ví dụ về nỗ lực của Disney trong việc ghi dấu ấn sâu đậm với khán giả bằng những nhân vật tầm vóc.
Vốn "Hercules" không phải một câu chuyện cổ tích mà là thiên anh hùng ca trong thần thoại Hy Lạp, nên mọi nhân vật trong truyện đều có thể thổi phồng sức mạnh vượt lên trên khả năng bình thường của con người. Từ thần Zeus bướng bỉnh, cho đến Hercules mạnh mẽ và Hades trở thành bóng ma khổng lồ, nghiệt ngã của thế giới phim hoạt hình. Disney đã đưa vị thần châm biếm, cay độc, hay cười vào cuộc sống trong tạo hình đầy tính thẩm mỹ và thông minh.
Gaston (Beauty and the Beast)
Trước khi "tính nam độc hại" được sử dụng như một khái niệm phổ biến, Walt Disney đã đưa định nghĩa này vào "Beauty and the Beast" từ 29 năm trước để phác họa nhân vật Gaston. Nông nổi, vô văn hóa, tham lam và nóng tính, Gaston vẫn được ca ngợi như một anh hùng trong ngôi làng vô danh ở miền quê nước Pháp nhờ sức mạnh cơ bắp, tài đi săn, vẻ ngoài điển trai chuẩn mực. Gã trai xảo quyệt cho rằng Belle - cô gái đẹp nhất làng sẽ không còn lựa chọn kết hôn nào khác ngoài anh ta. Nhưng trớ trêu thay, Belle lại phải lòng Quái thú (một kẻ cũng từng có quá khứ ái kỉ và độc ác nhưng đã hoàn lương), điều đó khiêu khích lòng tự ái và hiếu chiến của Gaston khiến hắn lao vào một cuộc săn thú tính, đẫm máu.
Gaston thường ít được chú ý trong những cuộc thảo luận về các nhân vật phản diện hoạt hình thập niên 90, và thường bị xếp sau Scar của "The Lion King". Tuy nhiên, công bằng mà nói, Gaston để lại ấn tượng gần gũi hơn, thực tế hơn, một cảm giác khinh miệt và rẻ rúng về kẻ luôn bắt nạt những người yếu thế và đạp người khác xuống để mình đứng lên, một kẻ luôn tỏ ra đạo mạo dù nhân cách thối rữa. Trên thực tế, biên kịch Linda Woolverton đã tiết lộ rằng cô xây dựng nhân vật này dựa trên trải nghiệm về gã bạn trai cũ tồi tệ.
Ursula (Little Mermaid)
Sự hồi sinh của Disney thập niên 90 bắt đầu với "Little Mermaid", hãng phim đã đổi mới sáng tạo bằng hàng loạt yếu tố hấp dẫn cho phim hoạt hình, từ nhạc phim tuyệt đỉnh, hình ảnh mãn nhãn đến tạo hình các nhân vật ấn tượng tuyệt đối. Mặc dù "Little Mermaid" đầy ắp những nhân vật hay ho như Ariel, Flounder hay Sebastian, nhưng có lẽ nhân vật đáng nhớ nhất trong lòng công chúng là Phù thủy biển Ursula.
Giống như các nhân vật phản diện khác, Ursula có vẻ ngoài khiến người khác phải dè chừng. Phù thủy biển có tạo hình khá rùng rợn, cằm nọng, cơ thể ục ịch, mái tóc trắng ma quái và những xúc tu tội lỗi. Giọng lồng tiếng khàn khàn của Pat Carroll mang đến sự hoàn thiện cho nhân vật. Dù khi thoại hay cất tiếng hát ca khúc "Poor Unfortunate Souls", Pat Carroll đều khiến khán giả dựng tóc gáy. Ursula có một sức cuốn hút kì lạ, một nhân vật mang tính biểu tượng và hàm ý nhiều bài học sâu sắc đằng sau sức mạnh phô trương.
Giáo sư Ratigan (The Great Mouse Detective)
Những năm 1980 là thời kì khó khăn cho phim hoạt hình Disney, nhưng một số phim vẫn nổi lên thành điểm sáng lịch sử, ví dụ như "The Great Mouse Detective". Bộ phim hoạt hình lấy cảm hứng từ loạt truyện thám tử Sherlock Holme, kể về cuộc phiêu lưu của Basil, một thám tử chuột cố gắng ngăn chặn âm mưu thống trị loài chuột trên toàn nước Anh của gã Giáo sư xảo quyệt.
Nhân vật phản diện trung tâm của phim là Giáo sư Ratigan, không quá nổi tiếng như Scar hay Ursula nhưng cũng là nhân vật hay ho. Ratigan không chỉ là một kẻ nham hiểm đơn thuần, mà còn là chú chuột lịch lãm, biểu tượng của phong cách quý ông thập niên cũ. Điều này làm cho Ratigan trở nên đặc biệt, sự độc ác được khoác áo tử tế khiến gã trở thành một trong những huyền thoại hoạt hình Disney.
Cruella De Vil (One Hundred and One Dalmatians)
"One Hundred and One Dalmatians" được công chiếu cùng khoảng thời gian với 2 tác phẩm giả tưởng đồ sộ của Disney "Sleeping Beauty" và "The Sword in the Stone". Không phải một câu chuyện cổ điển như thường thấy, "One Hundred and One Dalmatians" kể về 101 chú chó con và hành trình chạy trốn khỏi nanh vuốt một kẻ muốn biến chúng thành áo khoác lông thú.
Vai phản diện của Cruella thành công đến nỗi lấn át toàn bộ các nhân vật khác của phim, đó là lý do bà không chỉ trở thành nỗi ám ảnh cho khán giả mà còn là nguồn cảm hứng cho các nhà làm phim sau này. Một dự án điện ảnh dành riêng cho người đàn bà đam mê lông thú tới cuồng loạn sẽ ra mắt khán giả vào năm 2021, trong đó Emma Stone vào vai Cruella - nhà thiết kế thời trang quái dị thập niên 1970.
Cruella được Disney tạo hình quá thành công trong phim hoạt hình, vì thế nó hầu như được bê nguyên xi vào bản điện ảnh, từ mái tóc nhuộm 2 màu gây sốc, chiếc áo khoác lông thú khổng lồ, rồi chiếc tẩu thuốc dài không khi nào rời khỏi đôi tay. Cruella De Vil là một kẻ máu lạnh vô tâm, một con người bằng xương thịt nhưng lại mang tâm hồn quỷ dữ thực sự trong thế giới Disney.
Maleficent (Sleeping Beauty)
"Sleeping Beauty" là tác phẩm có ảnh hưởng rất lớn trong lịch sử làm phim hoạt hình của Disney nhưng lại không được khán giả yêu thích như nhiều bộ phim cổ tích khác. Aurora không phải nàng công chúa nổi bật trong thế giới diệu kì vì bản thân nàng đã chịu thiệt thòi trong câu chuyện khi không có nhiều đất diễn để thể hiện cá tính. Tuy nhiên sự mờ nhạt của Aurora lại giúp Maleficent tỏa sáng. Maleficent cũng là nhân vật trung tâm Disney chọn khi quyết định thực hiện bản live-action.
Giây phút đầu tiên nhìn thấy Maleficent, khán giả đã khó lòng có thể quên được một trong số ít gương mặt ấn tượng nhất trong lịch sử tạo hình nhân vật của Disney, từ áo choàng đen tím, đến làn da xanh, cặp sừng huyền thoại, chiếc cằm nhọn hoắt và đôi xương gò má nhô cao. Maleficent là hình ảnh nâng cấp của Nữ hoàng độc ác trong "Snow White", và sau này là cảm hứng phát triển Ursula trong "Little Mermaid". Điều đáng chú ý là Maleficent có thể hóa rồng và mang đến những cuộc chiến đẫm máu giữa các vương quốc. Bản thân nhân vật này cũng đầy bí ẩn và mâu thuẫn khi được Disney phát triển theo hướng bên ngoài độc ác lạnh lùng nhưng bên trong ẩn chứa trái tim nhân ái.
Thuyền trưởng Hook (Peter Pan)
"Peter Pan" là bộ phim về cậu bé không bao giờ muốn lớn lên, muốn sống hết tuổi thơ vĩnh cửu của mình trong thế giới huyền diệu Neverland. Điều đó khiến bộ phim trở thành cuộc phiêu lưu rực rỡ đầy những khoảnh khắc đáng nhớ, nhưng một trong những điều nổi bật nhất của "Peter Pan" là cách biên kịch xây dựng nhân vật phản diện Thuyền trưởng Hook.
Thuyền trưởng Hook bề ngoài là người lớn, tỏ ra căm ghét mấy trò trẻ con của Peter Pan, nhưng thực tế bên trong lại là một đứa trẻ cáu kỉnh, một kẻ bắt nạt kẻ yếu, sợ hãi bị tổn thương, và bất cứ khi nào kẻ thù xuất hiện, Hook lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn trẻ con. Sự tương phản giữa 2 cá tính trong 1 con người khiến Thuyền trưởng Hook trở thành nhân vật phản diện thú vị và độc nhất.
