Đối với những người hâm mộ óng đá châu Âu, lễ khai mạc giải Euro nam ngày 14/6 tại Munich, Đức đánh dấu màn mở đầu cho một lễ hội lớn. Ngày nay, họ không chỉ bị thu hút với việc đến tận sân vận động theo dõi các trận đấu hay dõi theo tin tức của từng buổi luyện tập hay của từng cầu thủ các đội trên khắp các nền tảng tin tức, những tín đồ bóng đá còn thể hiện sự đam mê của mình và mong muốn biết thêm về thế giới bóng đá qua việc đọc sách.
Và hiện có không ít các tác phẩm hay chia sẻ nhiều điều về sự phát triển của bóng đá các quốc gia châu Âu cũng như bối cảnh ra đời và diễn biến thú vị trong 16 mùa Euro trước đây.
Nền bóng đá nước chủ nhà
Để hiểu về lịch sử chung của bóng đá Đức, tác phẩm phù hợp nhất là Tor! The Story of German Football của Uli Hesse. Từ những sự hiện diện ban đầu, Hesse chọn ra các câu chuyện phù hợp và hay nhất từ lịch sử bóng đá nhiều bước ngoặt ở Đức.
Cuốn Tor! ra mắt năm 2022. Ảnh: Stanchion.
Chiến thắng phi thường ở Cup 1954 của Đức được kể lại một cách rực rỡ cũng như năm đầu tiên ra mắt giải bóng đá vô địch quốc gia Đức Bundesliga.
Một trong những tiết lộ đáng kinh ngạc của Tor! là trước khi ra đời vào năm 1963, Đức chưa bao giờ có một giải bóng đá quốc gia.
Một tác phẩm khác của Hesse là The Three Lives of the Kaiser, mới được xuất bản dưới dạng bìa mềm. Đây là cuốn tiểu sử xuất sắc về Franz Beckenbauer, huyền thoại bóng đá Đức mới qua đời tháng 1 năm nay.
Ngoài ra Hesse cũng có hai tác phẩm là Building the Yellow Wall: The Incredible Rise and Cult Appeal of Borussia Dortmund năm 2019 và Bayern: Creating a Global Superclub, xuất bản năm 2016, mang đến nhiều thông tin thú vị về hai trong số các câu lạc bộ lớn nhất châu Âu.
Về các nền bóng đá lớn của châu Âu
Tương tự Tor!, cuốn Morbo: The Story of Spanish Football của Phil Ball là một tài liệu tuyệt vời về lịch sử bóng đá ở ây Ban Nha. Tác phẩm này cũng giải thích mối quan hệ giữa bóng đá và chính trị, cũng như sự cạnh tranh giữa các câu lạc bộ lớn ở Tây Ban Nha, dường như khốc liệt hơn bất kỳ quốc gia nào khác.
Fear and Loathing in La Liga xuất bản năm 2014. Ảnh: Stanchion.
Trong số các câu lạc bộ này, đáng chú ý nhất là giữa Real Madrid và Barcelona. Sự đối đầu kinh điển của họ được ghi lại một cách xuất sắc trong Fear and Loathing in Liga của Sid Lowe.
Kết hợp lịch sử, phóng sự và các cuộc phỏng vấn với một số tên tuổi lớn nhất trong lịch sử El Clásico (trận cầu giữa Real và Barca), cuốn sách này mang lại nhiều kiến thức về Tây Ban Nha hơn các tác phẩm lịch sử chính trị thông thường.
Trong khi đó, chưa có nhiều tác phẩm về nền bóng đá Italy so với các quốc gia khác. Cuốn sử thi Forza Italia: The Fall and Rise of Italian Football của Paddy Agnew có lẽ là tác phẩm được lựa chọn nhiều nhất. Đây là một cuốn sách có nội dung rộng, sống động và sâu sắc dưới góc nhìn của một phóng viên tờ Irish Times thường trú tại Italy.
Để tìm hiểu những khía cạnh khác của bóng đá địa phương, độc giả có thể tìm tới cuốn The Miracle of Castel di Sangro, xuất bản năm 1999, được viết dưới góc nhìn của nhà văn người Mỹ Joe McGinniss khi theo dõi một câu lạc bộ nhỏ từ Abruzzo đạt được những thành tích cao hay cuốn A Season with Verona của Tim Parks, ghi lại câu chuyện về câu lạc bộ nhỏ Hellas Verona, hiện vẫn nổi tiếng gần sau gần hai thập kỷ ra mắt.
Brilliant Orange: The Neurotic Genius of Dutch Football ra mắt năm 2001. Ảnh: Stanchion.
Về bóng đá à Lan, Brilliant Orange: The Neurotic Genius of Dutch Football của David Winner là một trong những cuốn sách về bóng đá Hà Lan hay nhất dưới bất kỳ hình thức đánh giá nào. Tác phẩm là một phân tích nổi bật về các trận đấu, vị thế của bóng đá ở Hà Lan và những lý do về văn hóa và lịch sử người Hà Lan liên tục sản sinh ra các đội bóng cấp câu lạc bộ và quốc tế với lối chơi đẹp mắt.
Và khi nhắc đến bóng đá châu Âu, đặc biệt là bóng đá Anh thì không thể không nhắc đến cuốn Soccer Revolution của Willy Meisl. Được xuất bản vào năm 1955 và hiện ngừng xuất bản, cuốn sách nói lên nhiều điều về sự phát triển của bóng đá châu Âu và mối quan hệ thăng trầm của nước Anh với môn ể thao này.
Bóng đá trong lịch sử các quốc gia
Ngoài các nền bóng đá lớn, có một số tác phẩm đã ghi lại sự phát triển của bóng đá và mối liên hệ giữa môn thể thao này với lịch sử tồn vong của nhiều quốc gia. Cuốn Emancipation for Goalposts: Football’s Role in the Fall of Yugoslavia của Chris Etchingham đã kể lại những câu chuyện quan trọng về vai trò của môn thể thao này trong sự tan rã của Nam Tư, những cuộc chiến tranh sắc tộc tàn khốc có liên quan tới bóng đá và hậu quả của chúng.
Cuốn Against the Elements: The Eruption of Icelandic Football của Matt McGinn ra mắt năm 2020. Ảnh: Pitch Publishing.
Hay cuốn Against the Elements: The Eruption of Icelandic Football của Matt McGinn là một câu chuyện thú vị về hành trình phát triển của bóng đá Iceland. Thông qua nhiều cuộc phỏng vấn thú vị, tác phẩm này lý giải hành trình quốc gia chỉ có 350.000 dân lại đạt đến đẳng cấp cao trong nền bóng đá ế giới.
Đối với khu vực Đông Âu, Jonathan Wilson là một trong những nhà văn không chỉ am hiểu bóng đá mà còn về những biến động lịch sử khu vực. Ông có một tác phẩm thích hợp để đọc trong mùa Euro năm nay là cuốn sách ra mắt năm 2022 The Names Heard Long Ago: How the Golden Age of Hungarian Football Shaped the Modern Game.
Đây là một câu chuyện hấp dẫn về cách người Hungary đã cách mạng hóa bóng đá trong những năm 1950 bất chấp sự hỗn loạn và đau thương mà đất nước đang phải gánh chịu.
Minh Hoa
